༉ སྤྱི་ཟླ་༨ པའི་ཚེས་༡༤ ལུ་ འཛམ་གླིང་གསོ་བའི་ཚོགས་སྡེ་གིས་ ནད་ཡམས་མང་ཀི་པོགསི་ཟེར་མི་དེ་ རྒྱལ་སྤྱི་ནང་ མི་མང་འཕྲོད་བསྟེན་ཚབས་དོལ་ཅིག་སྦེ་ གསལ་བསྒྲགས་འབད་བའི་ཤུལ་ལུ་ གསོ་བ་ལྷན་ཁག་གིས་ དྲནམ་བཏོན་ཏེ་ ཡོདཔ་ཨིན་པས།
ནད་གཞི་དེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ འཐོན་ནི་ཉེན་ཁ་ཡོདཔ་ལས་ གནད་དོན་ག་ཅི་ར་ འབྲེལ་བ་འཐབ་རུང་ ཐབས་ལམ་ཚུ་ བཏོན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

འཛམ་གླིང་གསོ་བའི་ཚོགས་སྡེའི་ ཤར་ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡ་ལུང་ཕྱོགས་ པ་ཀིས་ཏཱན་ལུ་ སྤྱི་ཟླ་༨ པའི་ཚེས་༡༦ ལུ་ མང་ཀི་པོགསི་(ཨེམ་པོགསི་) ཐོན་ཡོད་པའི་སྙན་ཞུ་༣ དང་ སྤྱི་ཟླ་༨ པའི་ཚེས་༡༩ ལུ་ གནད་དོན་༡ སྙན་ཞུ་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

ནད་གཞི་དེ་ཡང་ ཨེམ་པོགསི་གི་ རྣམ་པ་ཀེ་ལཌི་༢ ཨིན་པའི་ཁར་ སྤྱི་ཟླ་༨ པའི་ཚེས་༢༡ ལུ་ ཨ་རི་ཀ་ལུ་སོང་མི་ཅིག་ལུ་ ནད་གཞི་ཐོབ་ཡོདཔ་སྦེ་ བདའ་ཟུན་ནུག།

ཨེམ་པོགསི་ནད་གཞི་དེ་ རིགས་ཚན་ཁྱད་པར་ལུ་གཞི་བཞག་སྟེ་ ཀེ་ལིཌ་༡ དང་༢ པ་སྦེ་ དབྱེ་བ་ཕྱེ་ཡོདཔ་ད་ གསོ་བ་ལྷན་ཁག་གི་ འགོ་དཔོན་ཚུ་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ འཕྲལ་ཁམས་ཅིག་ཁར་ དར་ཁྱབ་སོང་མི་དེ་ ནད་གཞི་དེ་ ཨེམ་པོགསི་ཀེ་ལིཌ་༡ (ཁ) པའི་དབྱེ་ཁག་ནང་ ཚུད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

གསོ་བ་ལྷན་ཁག་གིས་ ཨེམ་པོགསི་གྲ་སྒྲིག་ སྙན་ཞུ་འབད་མི་དང་ འཁྲིལ་བ་ཅིན་ ཨེམ་པོགསི་ཀེ་ལིཌ་༡(ཁ) པ་དེ་ ཉེན་ཁ་ཅན་ཅིག་ཨིན་པའི་ གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་ འཇམ་ཏོང་ཏོ་སྦེ་ སྤེལ་མི་ཅིག་ཨིན་པའི་ ངོས་འཛིན་འབད་དེ་འདུག།

ཨེམ་པོགསི་ ངོས་འཛིན་འབད་ནི་དེ་ ལཱ་ཁག་ཡོད་མི་དེ་ཡང་ འབུ་ཉེན་ཅན་དང་ གནས་སྟངས་གཅིག་མཚུངས་བཏོན་མི་ ནད་གཞི་ཡོད་མི་ལུ་བརྟེན་ཨིན་པས།

ལྷན་ཁག་གི་ སྙན་ཞུ་ནང་ བཀོད་མིའི་ནང་ ཨེམ་པོགསི་དེ་ སྤོ་རོ་དཀར་ཅུངམ༌དང་ དམར་ཅནམ་ ཕྲ་འབུབ་ལུ་བརྟེན་ པགས་ཀོ་གི་རྨ་རུལ་མི་ རྐོང་ནད་ མཚན་རྨ་ ལུས་འབྲེལ་ནད་ དེ་ལས་ སྨན་བཅོས་འབད་བའི་སྐབས་ ནད་གཞི་ཐོབ་མི་ཚུ་གི་བར་ན་ དབྱེ་བ་ཕྱེ་ནི་དེ་ གལ་ཅན་ཅིག་ཨིན་ཟེར་ཨིན་པས།

ཨེམ་པོགསི་ཐོབ་མི་ཚུ་གིས་ ལུས་འབྲེལ་གྱིས་སྤེལ་བའི་ ནད་གཞི་དང་འབྲེལ་བའི་ མཚན་རྨ་ཚུ་ འཐོན་ནི་ཉེན་ཁ་ཡོདཔ་ད་ ཨེམ་པོགསི་ཐོབ་ཡོད་པའི་ དོགས་པ་ཡོད་མི་ ཨ་ལོ་ཚུ་ལུ་ སྤོ་རོ་དཀར་ཅུངམ་འཐོབ་ནི་ ཉེན་ཁ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

ཨེམ་པོགསི་ནད་གཞི་ཐོབ་པ་ཅིན་ གཟུགས་ཀྱི་པགས་ཀོ་ཚུ་ནང་ སྤོ་རོ་ཐོན་ཏེ་ དྲོད་འབར་རྐྱབ་ནི་དང་ མགུ་ཏོ་ན་ནི་ ཤ་རྒྱུས་ན་ནི་ སྒལ་ཏོ་ན་ནི་ ནུས་ཤུགས་མར་ཕབ་ལ་སོགས་པའི་ རྟགས་མཚན་ཚུ་ བཏོན་ནི་ཨིན་པས།

ནད་གཞི་དེ་ མི་ཚུ་ལུ་ ནད་གཞི་ཐོབ་མི་ མི་དང་ སེམས་ཅན་ཚུ་དང་ འབྲེལ་བ་འཐབ་པའི་སྐབས་དང་ འབུ་ནི་ཉེན་ཁ་ཡོད་པའི་ཁར་ ལུས་འབྲེལ་འཐབ་པ་ཅིན་ ཉེན་ཁ་ལྕིད་སུ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

ནད་གཞི་གདོང་ལེན་འབད་ནིའི་དོན་ལས་ སྤྱི་ཟླ་༨ པའི་ཚེས་༡༥ ལུ་ གསོ་བ་ལྷན་ཁག་གིས་ གློ་བུར་གསོ་བ་ལག་ལེན་ལྟེ་བ་ཅིག་ གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་བཞིན་དུ་ ད་རེས་ ལྟེ་བ་དེ་ དྲནམ་བཏོན་ཐོག་ལུ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

ལྟེ་བ་གིས་ མཉམ་འབྲེལ་འབད་བརྩོན་གདོང་ལེན་དང་ གྲོས་ཐག་གཅད་ནི་ དེ་ལས་ གལ་སྲིད་ གནས་སྟངས་དེ་ སྐྱོ་དྲགས་ཐལ་སོ་པ་ཅིན་ ཐོན་སྐྱེད་དོན་སྨིན་ཅན་ཅིག་སྦེ་ བགོ་བཀྲམ་འབད་ནི་ཨིན་པས།

ལྷན་ཁག་གིས་ འཛུལ་སྒོ་ཁག་ཚུ་ནང་ རྒྱུན་སྐྱོང་ལྟ་ཞིབ་ཚུ་ འབད་དོ་ཡོདཔ་ད་ སྤྱི་ཟླ་༨ པའི་ཚེས་༡༦ ལས་ཚུར་ ལྷན་ཁག་གིས་ མཁའ་འགྲུལ་ལས་ཁུངས་དང་ རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོག་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་འོང་མི་ གནམ་གྲུ་ནང་ གསལ་བསྒྲགས་འབད་ནི་ འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ཡོདཔ་ཨིན་པས།
ནད་གཞི་ཁྱབ་སྤེལ་སོང་བའི་ རྒྱལ་ཁབ་ལས་འོང་མི་ འགྲུལ་པ་ཚུ་ གསོ་བའི་དབྱེ་ཞིབ་ཀྱི་དོན་ལུ་ གནམ་གྲུ་ཐང་ཡོད་པའི་ གསོ་བའི་ཡིག་ཚང་དང་གཅིག་ཁར་ སྙན་ཞུ་འབད་དགོཔ་ཨིན་པས།

སྤྱི་ཟླ་༨ པའི་ཚེས་༢༡ གི་ནང་འཁོད་ལུ་ འཕུར་འགྲུལ་༣༡ ནང་ འགྲུལ་པ་༡,༣༨༡ འོང་སྟེ་ཡོདཔ་ད་ ཨིན་རུང་ འགྲུལ་པ་ཕུད་རྡོག་གཅིག་ལུ་ར་ ནད་གཞི་དང་ ནད་གཞི་ཐོབ་ཡོད་པའི་ རྟགས་མཚན་ ཡང་ཅིན་ ནད་གཞི་ཁྱབ་སྤེལ་སོང་བའི་ རྒྱལ་ཁབ་ལས་ འོང་སྟེ་མེདཔ་ཨིན་པས།
ལྷན་ཁག་གིས་ འཁོར་ལམ་བརྒྱུད་དེ་ འཛུལ་ཞུགས་འབད་མི་ཚུ་གི་དོན་ལས་ དབྱེ་ཞིབ་འབད་བརྩོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོག་ལས་ ཕྱི་མི་ནང་སྐྱོད་ལས་ཁུངས་དང་ བརྡ་དོན་འབད་དེ་ ཡོདཔ་ཨིན་པས།

གལ་སྲིད་ ནད་གཞི་ཁྱབ་སྤེལ་འགྱོ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ འགྲོ་འགྲུལ་པ་ཚུ་ ས་ཐོག་ལས་ དམིགས་བསལ་དུ་ བསམ་རྩེ་དང་ ཕུན་ཚོགས་གླིང་ དགེ་ལེགས་ཕུག་ དེ་ལས་ བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་ལས་ འོང་པ་ཅན་ ཕྱི་མི་ནང་སྐྱོད་འགོ་དཔོན་ཚུ་གིས་ དེ་འཕྲོ་ལས་ གསོ་བའི་འགོ་དཔོན་ཚུ་ སླབ་དགོཔ་སྦེ་ བཀོད་རྒྱ་བྱིན་ཏེ་ ཡོདཔ་ཨིན་པས།

གསོ་བ་ལྷན་ཁག་གི་ མི་མང་གསོ་བའི་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་དང་ རྒྱལ་འཛིན་ནད་རིགས་བཀག་ཐབས་ལྟེ་བ་གིས་ དེ་འཕྲོ་ལས་ ནད་གཞི་གསརཔ་ ངོས་འཛིན་འབད་ནི་ དབྱེ་ཞིབ་ལམ་ལུགས་ ལྷན་ཐབས་འབད་ནི་ཨིནམ་བཞིན་དུ་ དམིགས་བསལ་དུ་ འཛུལ་སྒོ་ཚུ་ནང་ གཙོ་རིམ་བཟུང་ནི་ཨིན་པའི་གནས་ཚུལ།

ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ།

ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་ ཐིམ་ཕུག་ལྷ་མོའི་སྒྲོམ་མཆོད་ཀྱི་ ལོ་བསྟར་གནང་སྲོལ་ཡོད་པའི་ འཆམ་རྒྱུགས་དེ་ གཞུང་གྲྭ་ཚང་གི་ རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་མཆོག་ དབུ་བཞུགས་ཐོག་ ཁ་ཙ་གྲོལ་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ།

༉ ཐིམ་ཕུག་ཁྲོམ་སྡེ་གིས་ རྡོ་གདན་ནང་དང་ རྟ་རྦབ་བར་ན་ ཆུ་དུང་མེདཔ་བཏང་མི་ལུ་བརྟེན་ ལས་མི་༧༠ བཙུགས་ཐོག་ལས་ ཉམས་བཅོས་ཀྱི་ལཱ་ཚུ་ ཤུགས་བཏོན་པའི་བསྒང་ར་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

གནད་འགག་ཅན་གྱི་ ཉམས་བཅོས་ཀྱི་ལཱ་འབད་དགོཔ་ཚུ་ཡང་ ཆུ་དུང་ཀཝ་ལྷོང་ནི་དང་ རྩིགཔ་རྐྱབ་ནི་ དེ་ལས་ བཙུགས་སྒྲིག་འབད་ནིའི་ལཱ་ཚུ་ ཁ་ཙ་མཇུག་བསྡུ་ཚུགསཔ་འབད་ནིའི་ རེ་བ་བསྐྱེད་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

ཆརཔ་མ་ཆད་པར་རྐྱབ་མི་ལུ་བརྟེན་ རེས་གཟའ་ཟླ་བའི་ཚེ་ ཆུ་དུང་ཚུ་ལུ་ གནོད་སྐྱོན་རྐྱབ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

གནོད་སྐྱོན་རྐྱབ་མིའི་ཆུ་དུང་ལས་ གླང་རྒྱུག་ཕར་ཁ་དང་ དབྱངས་ཅན་ཕུག་འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭ་གོང་མ་ དེ་ལས་ ལྕང་ཇི་ཇི་གི་ ས་ཁོངས་ཚུ་ནང་ བཀྲམ་སྤེལ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ད་ གཞན་ཡང་ རྒྱལ་གཞུང་ཉེན་བཅོལ་ལས་འཛིན་ ཁྱིམ་བཟོ་ས་ཁོངས་དང་ ལྕང་ཟམ་ཏོག་སྨད་ཚུ་ནང་ཡང་ བཀྲམ་སྤེལ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

ཁྲོམ་སྡེ་འགོ་དཔོན་གྱིས་ བཤད་མིའི་ནང་ ག་དེ་འབད་རུང་ ཁོང་གིས་ བཟོ་བཀོད་དང་ ཆུ་དུང་མེདཔ་རྐྱབ་མི་ཚུ་ ཁ་ཙ་ཕྱི་རུ་ར་ བཟོ་ཚུགསཔ་འབད་ནི་ཨིན་ཟེར་ཨིནམ་ད་ ལཱ་ཚུ་ཁ་ཙ་ར་ མཇུག་བསྡུ་ཚུགསཔ་འདྲཝ་འབད་བ་ཅིན་ རྩི་ས་ཚུ་ ཆགས་ཚུད་ནི་ཨིནམ་ལས་ ད་རིས་ཕྱི་རུ་ཁམས་ཅིག་ལས་ ཆུ་བཏང་ནིའི་ རྩིས་རྐྱབ་དོ་ཟེར་ཨིན་པས།

ཨིན་རུང་ གནོད་སྐྱོན་བྱུང་མི་ སྡོད་ཁྱིམ་ག་རའི་ནང་ འཐུང་ཆུ་ལྷོད་ནི་དེ་ རེས་གཟའ་ཕུར་བུའི་ཉིན་གུང་ཚུན་ འགོར་ནི་བཟུམ་འདུག་ཟེར་ཨིན་པས།

ད་ལྟོ་གནས་སྐབས་ཅིག་གི་དོན་ལུ་ ཁྲོམ་སྡེ་གིས་ མི་སེར་ཚུ་ལུ་ འཐུང་ཆུ་ཚུ་ སྣུམ་འཁོར་ཐོག་ལས་ བགོ་བཀྲམ་འབད་མི་ལས་ ལག་ལེན་འཐབ་གནང་ཟེར་ཨིན་པས།

འགོ་དཔོན་གྱིས་ འབད་བ་ཅིན་ ད་རུང་ ཕྱིར་འགྱངས་སྦེ་ལུས་ནི་དང་ དཔྱད་རིག་མེད་པའི་ རྐྱེན་ངན་རེ་ཐོནམ་འདྲཝ་འབད་བ་ཅིན་ མི་མང་ལས་ འབྲེལ་བ་འཐབ་འོང་ཟེར་ཨིན་པས།

ཁྲོམ་སྡེ་གིས་ དཀའ་ངལ་ཚུ་ སེལ་ཡི་ར་འགྱོཝ་ད་ སྣུམ་འཁོར་ཐོག་ལས. འཐུང་ཆུ་བགོ་བཀྲམ་འབད་ནི་དེ་ མར་ཕབ་འབད་དེ་ རྟ་རྦབ་སྨད་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ ཧེ་མ་ཉིནམ་རེ་ནང་ ཚར་༣ རེ་ བཀྲམ་སྤེལ་འབད་མི་དེ་ ཚར་༢ ལུ་མར་ཕབ་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

འཐུང་ཆུ་རྩ་ལས་ར་ འཐོབ་མ་ཚུགས་པའི་ས་ཁོངས་ཚུ་ གླང་རྒྱུག་ཕར་ཁ་དང་ དབྱངས་ཅན་ཕུག་འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭ་གོང་མ་ དེ་ལས་ ལྕང་ཇི་ཇི་ཚུ་ཨིནམ་ད་ ས་ཁོངས་གཞན་མི་ཚུ་ནང་ གནོད་སྐྱོན་དུམ་གྲ་རེ་མ་གཏོགས་ མ་བྱུངམ་ཨིན་པས།

ཐིམ་ཕུག་ཁྲོམ་སྡེ་གིས་ འགོ་བཙུགས་པའི་སྐབས་ལུ་ མི་མང་ལུ་ ཉམས་བཅོས་ཀྱི་ལཱ་ འབད་ཚར་ནི་ལུ་ བདུན་ཕྲག་ལས་བཅད་དེ་ འགོར་ནི་ཨིནམ་སྦེ་ གསལ་བསྒྲགས་འབད་མི་དེ་ཡང་ ས་ཁོངས་དེ་ འཁོར་ལམ་ལས་ དུམ་གྲ་ཅིག་ ཐག་རིང་སར་ཡོད་ནི་དེ་གིས་ ཨིན་ཟེར་ཨིན་པའི་གནས་ཚུལ།

ཚེ་རིང་དབང་འདུས།

Jigmi Wangdi

After the World Health Organisation (WHO) declared mpox as a public health emergency of international concern (PHEIC) on August 14, the Ministry of Health (MoH) has been vigilant. It has been taking precautionary measures to handle any cases that might reach Bhutan.

In the WHO South-East Asia Region, Pakistan reported three cases on August 16 and one case on August 19. The cases reported were the Clade 2 variant of the virus. Similarly, Thailand detected one mpox case with a travel history to Africa on August 21.

The variants of mpox are classified into Clade 1 and Clade 2, based on genetic differences. The variant from the recent outbreak is categorised as Clade 1b, according to officials from MoH.

The mpox preparedness report by the MoH highlighted that the Clade 1b variant is reported to be deadlier and more easily transmitted from person to person.

The report shared that identifying mpox is difficult as other infections and conditions tend to look similar.

“It is important to distinguish mpox from chickenpox, measles, bacterial skin infections, scabies, herpes, syphilis, other sexually transmissible infections, and medication-associated allergies. Someone with mpox may also have another sexually transmissible infection such as herpes. Alternatively, a child with suspected mpox may also have chickenpox,” the report stated.

The common symptoms of mpox are skin rash or mucosal lesions which can last 2–4 weeks accompanied by fever, headache, muscle aches, back pain, low energy, and swollen lymph nodes.

The virus is transmitted to humans through physical contact with someone who is infectious with contaminated materials, or with infected animals. Sexual contact is the most commonly reported mode of transmission.

To address the global declaration of the global health emergency, Health Emergency Operation Centre (HEOC) was activated on August 15. The HEOC is currently in the alert phase.

The HEOC will work in coordinating response efforts, ensuring rapid decision-making, and efficient resource allocation if the situation worsens.

The ministry has been maintaining surveillance at the point of entry. Since August 16, the ministry has started with the inflight announcement for the incoming airlines with the support of the Department of Air Transport and both airlines.

Passengers coming from the affected countries were asked to self-report to the Airport Heath Office for health assessment.

As of August 21, there were 1,382 incoming passengers in 32 flights. However, none of the passengers reported having either signs/symptoms or travel history to the affected countries.

The ministry has also communicated with the Department of Immigration to help with the surveillance efforts for travellers entering the country via road.

If travellers come from affected countries through ground crossings, particularly Samtse, Phuentsholing, Gelephu, and Samdrupjongkhar, immigration officials are instructed to immediately notify health personnel.

The Department of Public Health under MoH and the Royal Centre for Disease Control will enhance surveillance systems to promptly identify and report new cases, with a special focus on points of entry.

MoH will focus on strengthening health infrastructure, focusing on equipping isolation facilities, ensuring the availability of vaccines and immunisation services, enhancing laboratory and diagnostic capacities, providing personal protective equipment (PPE), and conducting comprehensive training for healthcare workers in infection prevention and control, case investigation, and case management.

Bhutan National Bank (BNB) has been named the ‘Best Bank in Bhutan’ for the second consecutive year at the ICC Emerging Asia Banking Conclave & Awards.

The award was presented at a ceremony held in New Delhi, India, on August 23, 2024.

The Director of Banking Operations at Bhutan National Bank, Hem Kumar Acharya, received the award.

The ICC Emerging Asia Banking Conclave & Awards, organised by the Indian Chamber of Commerce, is a premier event that highlights excellence in the banking sector across emerging Asian markets.

The Conclave featured distinguished international speakers who provided valuable insights into how technology has reshaped the banking landscape over the past decade and discussed forthcoming innovations that are expected to further revolutionize the sector. PwC India served as the Process Reviewer for this year’s awards, ensuring a rigorous and transparent evaluation process.

Neten Dorji

Frequent roadblocks between Sengor and Yongkala create nightmares and major inconveniences for commuters on the Thimphu-Trashigang Highway.

Falling boulders and landslides regularly obstruct the 68-kilometre stretch of road between Serpang and Yongkala.

Many westbound travellers are forced to return and take a detour through Nanglam to Phuentsholing if they have urgent work, while others are compelled to stay in nearby places due to the blockages.

The Department of Surface Transport (DoST) has deployed machines and personnel to clear roadblocks along the affected stretch.

Officials stated that they respond to clearing efforts as soon as conditions permit. “The road widening has disturbed the stability of the mountains, but we have allocated a budget to address these unpredictable mishaps,” said an official. “We have two machines available, and we hire additional equipment as needed.”

Maintaining this stretch of road during the monsoon costs the government a significant amount each year.

Travellers report that they face frequent roadblocks between Bumthang and Mongar every monsoon. “I think we will suffer the same fate next monsoon,’ said a traveller, Tashi. “Everyone forgets about it in winter, and then during the monsoon, the road remains cut off.”

Bus drivers say something has to be done to stabilise the highways.

“Contractors were permitted to crush stones on-site for road construction, which led to landslides today,” said Pema, a driver. “On the Sengor-Namling highway, there are numerous large boulders precariously close to falling onto the road. I am afraid that one day these boulders might drop onto a vehicle.”

Commuters stress the urgent need for a solution in the Namling area once the monsoon ends.

A taxi driver warned that if no action is taken during the winter, commuters travelling east and west would continue to be forced to detour via Nganglam during the monsoon, which is costly for everyone.

“However, the Nganglam-Gyalpoizhing road is also prone to landslides in summer,” he said. “The challenges for travellers will only worsen if a permanent solution is not found.”

Road users argue that merely clearing blockages as they occur will not solve the underlying problem; sustainable solutions are needed.

“It is high time we had a highway that is passable year-round. We face frequent roadblocks in both summer and winter, yet no lasting measures are being taken,” said Tashi Dorji, a commuter.

According to a bus driver, Bal Bdr. Mongar, the East-West Highway is generally more passable now. “Compared to previous years, the road between Lingmethang and Bumthang has improved. Moreover, the DoST clears blockages regularly.”

Meanwhile, the remaining 18-kilometre stretch of the East-West Highway from Yongkala to Menchungang is expected to be completed by mid-2027.

“We are currently working on the detailed project report  as per the budget approved for this financial year,” said Kinzang Dorji, chief engineer of the DoST in Lingmethang. “If everything, including the design, is completed, we can proceed with the widening.”

The estimated cost of the project is approximately Nu 300 million.

Bhutan’s start-up ecosystem is at a crossroads. In the past decade, the start-up landscape in the country has seen a number of innovative ventures – from e-commerce platforms and online delivery apps to streaming platforms. And in recent years, the focus has shifted to robotics and artificial intelligence, keeping up with the rapid pace of innovation and growth in these new areas of technology. 

Yet, our start-up scene is anything but successful. Many of our start-ups are struggling to survive, let alone thrive. The dream of the first Bhutanese Unicorn is far-fetched. A question that begs an answer is: Why are these start-ups not flourishing into competitive businesses?

A range of complex challenges impedes the growth of the start-up sector in the country.

First, the start-ups are lumped into the same category as small and medium enterprises (SMEs) despite their distinct requirements and challenges. Let’s get this clear: Start-ups and small businesses are two totally different things.

While SMEs benefit from basic financial support and infrastructure, start-ups require a more nuanced ecosystem that nurtures innovation and provides scalable growth opportunities. Our current system, however, treats start-ups as SMEs, which limits their access to crucial resources and support, particularly scale-up funds.

Second, financing is a critical barrier. Financial institutions and government agencies operate with a risk-averse mindset that is ill-suited to the high-stakes nature of start-ups. Third, regulatory bottlenecks and bureaucratic red tape stifle growth.

What further compounds the challenges is the approach to solving these problems, which is usually diagnostic in nature. We identify problems and find quick fixes rather than adopting a holistic, ecosystem-wide strategy.

For instance, the National Credit Guarantee Scheme, initiated by the previous government to revitalise the economy during the Covid-19 pandemic, offered government guarantee, sharing risks between the government, the banks, and the entrepreneurs. As a temporary measure, it provided some relief, and helped launch some innovative start-ups. 

Three years down the line,  the government guarantee has expired, and financial institutions are pressing the start-ups and businesses against the wall, demanding guarantees and mortgages to fill the vacuum left by the withdrawal of government support. Most start-ups are back to square one. And the result – a high level of non-performing loans and a growing number of business closures.

Against this backdrop, it is extremely important how the government spends the Nu 15 billion Economic Stimulus plan, a part of which was recently rolled out. While the stimulus plan, through injection of capital into the economy, will help revitalise the economy and speed up post-pandemic recovery, it is crucial to ensure that investments are directed towards sustainable businesses and start-ups. A thorough review of project proposals and business plans is critical to ensure funds are allocated to ventures with promising growth potential.

Above all, for the start-up sector to flourish, a fundamental shift in approach is needed. The government and financial institutions must embrace a forward-looking strategy that supports start-ups not just in their early stages but throughout their growth journey. This involves building a robust ecosystem that includes access to growth capital and favourable regulations to drive the sector forward.

If Bhutan were to become a high-income country by 2034, it must leverage the private sector and the start-ups as key drivers of economic growth.

A transformative approach is the need of the hour—one that is bold, innovative, and aligned with the evolving needs of the start-up economy.

Yangyel Lhaden

Thimphu Thromde has deployed about 70 workers to expedite the restoration works on the damaged water supply line between Dodena and Taba.

The critical repairs, including the installation of pillars and thrust blocks, were expected to be completed by yesterday night.

Continuous heavy rain during the weekend damaged the water transmission line on Sunday.

This damaged transmission line supplies water to Langjopakha, Yangchenphug Higher Secondary School (YHSS) area, Changjiji, parts of core Thimphu area, the Royal Insurance Corporation of Bhutan (RICB) housing area, and lower Changzamtok.

A Thromde official said that they were making every possible effort to reinstate the structure and the damaged pipeline by yesterday night. “Following the completion of these critical repairs, water is anticipated to be recharged today night after the cement sets.”

However, it may take until Wednesday afternoon for the water supply to fully reach all affected households.

In the interim, Thimphu Thromde is encouraging residents to utilise the water tanker service available.

“Any further delays or unforeseen issues will be promptly communicated to the public,” the official added.

The Thromde has also arranged for limited water distribution to certain areas. To manage this, the water supply to Lower Taba has been reduced from three times a day to two, with additional extraction from Upper Taba to meet demand.

Areas that are facing a complete water outage are Langjopakha, YHSS area, and Changjiji while other areas will experience partial disruptions.

The Thimphu Thromde initially notified the public that the restoration work would take weeks since the damaged site was located far away from the road.

KP Sharma

The Opposition Party has urged the government to review the 2022 tax revision, which is being blamed for the sharp rise in vehicle prices and other goods following the lifting of the import moratorium

In a press release yesterday, the Opposition Party defended the tax measures enacted by the previous government as necessary during the economic crisis but urged the current administration to adopt a new approach that aligns with the present economic conditions.

Bhutan Tendrel Party acknowledged public concerns about the rising costs of vehicles and other goods and stressed the need to consider these sentiments in policymaking to ensure the well-being of the citizens.

The Party highlighted the need for a thorough evaluation of the country’s dependence on imports, the growth of local industries, and the affordability of essential goods.

With the economy showing signs of recovery and the moratorium on vehicle imports being lifted, the Opposition said that it was time to recalibrate fiscal policies to better reflect the current economic landscape.

The Party urged the government to assess whether the 2022 tax revisions have met their intended objectives, such as reducing the trade deficit, preserving foreign currency reserves, promoting public health, and supporting local industries.

Further, the Party called for a comprehensive review of tax policies during the upcoming winter session of Parliament.

The Party also recommended broad stakeholder engagement, involving the private sector, civil society, and experts, to ensure that future tax policies are fair, effective, and are aligned with the country’s development goals.

This inclusive approach, the Party argued, would help in crafting policies that are more responsive to the needs of the people.

Reflecting on the economic challenges faced in 2022, the Party said that Bhutan was severely affected by global disruptions, including the Covid-19 pandemic and the Ukraine-Russia conflict.

Such events led to rising inflation, a major trade deficit, and a dangerous depletion of foreign currency reserves, adding that the previous government responded by implementing tax revisions that targeted non-essential and harmful goods while reducing taxes on essential commodities.

The Party said that the goal of the taxation was to stabilise the economy by reducing the trade deficit, preserving foreign currency reserves, and supporting local industries.

Despite defending the rationale behind the 2022 tax measures, the Party has requested the current government to evaluate their effectiveness.

The party also questioned whether the objectives, such as reducing the country’s reliance on imports and fostering local industry growth, have been achieved.

Meanwhile, Druk Thuendrel Tshogpa (DTT), a political party outside Parliament, raised concerns about the affordability of vehicles following the price hike.

In a social media post, DTT stated that many potential buyers are struggling with the sudden increase in prices, which has led to calls for government intervention.

DTT pointed to the role of middlemen in the vehicle import process as a key factor contributing to the price surge.

DTT suggested that allowing direct purchases from manufacturers could eliminate these additional costs, making vehicles more accessible to the general population, and proposed a policy that would enable each family to own one vehicle, potentially aiding middle- and lower-income families.

In response to media reports that the government has formed a committee to investigate the issue, former finance minister, Namgay Tshering, expressed his views on social media.

He criticised the government for passing the blame onto the previous government and urged a careful reassessment of the situation.

Namgay Tshering pointed out that the current government holds the power to either reduce taxes or continue with the policies of the previous government.

He said that tax revisions are proposed as a money Bill, and the ruling government has a decisive role in its adoption in Parliament.

༉ ལྡོག་ཕྱོགས་ཚོགས་པ་གིས་ གཞུང་ལུ་ སྤྱི་ལོ་༢༠༢༢ ལུ་ ཁྲལ་བསྐྱར་ཞིབ་འབད་མི་དེ་ ལོག་བསྐྱར་ཞིབ་འབད་དགོ་པའི་ ཞུ་འབད་དེ་ ཡོདཔ་ཨིན་པས།

དེ་ཡང་ འཕྲལ་ཁམས་ཅིག་ཁར་ གཞུང་གིས་ སྣུམ་འཁོར་ནང་འདྲེན་ བཀག་ཆ་འབད་མི་དེ་ ཡངས་ཆག་བཏང་པའི་ཤུལ་ལས་ སྣུམ་འཁོར་དང་ སྐྱ་ནམ་གྱི་གོང་ཚད་ཚུ་ རྒྱ་ཆེ་དྲགས་སྦེ་ར་ ཡར་འཕར་སོང་མི་ལུ་བརྟེན་ཨིན་པས།

ཁ་ཙ་ ལྡོག་ཕྱོགས་ཚོགས་པའི་ གནས་ཚུལ་གསར་བཏོན་དང་ འཁྲིལ་བ་ཅིན་ འདས་པའི་གཞུང་གིས་ དཔལ་འབྱོར་དང་འབྲེལ་བའི་ དཀའ་ངལ་ཐོན་ཡོདཔ་ལས་ ཁྲལ་བསྐྱར་ཞིབ་འབད་ཡོད་རུང་ གཞུང་གསརཔ་གིས་ ད་ལྟོའི་ དཔལ་འབྱོར་གནས་སྟངས་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ ཐབས་ལམ་གསརཔ་ཚུ་ བཏོན་དགོ་ཟེར་ཨིན་པས།

བྷུ་ཊཱན་རྟེན་འབྲེལ་ཚོགས་པ་གིས་ སྣུམ་འཁོར་དང ཅ་ཆས་ཀྱི་ གོང་ཚད་ཡར་འཕར་སོང་པའི་སྐོར་ལས་ མི་སེར་ཚུ་གིས་ ཉོག་བཤད་བཀོད་མི་ལུ་ ངོས་ལེན་འབད་ཐོག་ལས་ མི་སེར་ཚུ་གི་ ཞི་བདེའི་དོན་ལུ་ སྲིད་བྱུས་བཟོ་མི་ཚུ་གིས་ཡང་ ངོས་ལེན་འབད་དགོཔ་ འདུག་ཟེར་ཨིན་པས།

ལྡོག་ཕྱོགས་ཚོགས་པ་གིས་ བཀོད་མིའི་ནང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་ ནང་འདྲེན་ལུ་བརྟེན་ སྡོད་མི་དང་ ནང་འཁོད་བཟོ་གྲྭ་ཡར་དྲག་ དེ་ལས་ ཉེར་མཁོའི་ཅ་ཆས་ ཐོབ་ཚུགས་མི་ཚུགས་ཚུ་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ དབྱེ་ཞིབ་འབད་དགོཔ་འདུག་ཟེར་ཨིན་པས།

རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ དཔལ་འབྱོར་གནས་སྟངས་ ལེགས་ཤོམ་འགྱོ་མི་ལུ་ གཞི་བཞག་སྟེ་ སྣུམ་འཁོར་ནང་འདྲེན་ ཡངས་ཆག་བཏང་ཡོདཔ་ལས་ ལྡོག་ཕྱོགས་ཚོགས་གིས་ ད་ལྟོའི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ གནས་སྟངས་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ ད་རུང་ དངུལ་གྱི་སྲིད་བྱུས་ཚུ་ ལེགས་ཤོམ་བཟོ་ནིའི་ དུས་ཚོད་ཅིག་ ཨིན་མས་ཟེར་ཨིན་པས།

ཚོགས་པ་གིས་ ཁྲལ་བསྐྱར་ཞིབ་༢༠༢༢ ཅན་མའི་དམིགས་ཡུལ་ རྩིས་ཆད་མར་ཕབ་དང་ ཕྱི་དངུལ་གསོག་འཇོག་ཡར་དྲག་ མི་མང་འཕྲོད་བསྟེན་ཡར་དྲག་ དེ་ལས་ ནང་འཁོད་བཟོ་གྲྭ་ཁང་ཚུ་ལུ་ རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོབ་ཡོད་མི་ཚུ་ བལྟ་དགོཔ་སྦེ་ བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

དེ་མ་ཚད་ གནམ་དགུན་གྱི་ སྤྱི་ཚོགས་ནང་ གཞུང་གིས་ ཁྲལ་གྱི་སྲིད་བྱུས་དེ་ ཡོངས་རྫོགས་སྦེ་ བསྐྱར་ཞིབ་འབད་ནིའི་དོན་ལས་ བཙུགས་དགོ་པའི་ ཞུ་བ་འབད་པའི་ཁར་ འབྲེལ་ཡོད་ལས་སྡེ་དང་ སྒེར་སྡེ་ མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་ མཁས་མཆོག་གྲལ་གཏོགས་ དེ་ལས་ མ་འོངས་པའི་ནང་ ཁྲལ་གྱི་སྲིད་བྱུས་ འདྲ་མཉམ་ངེས་བརྟན་དང་ ཁེ་ཕན་ཚུ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ དཔལ་འབྱོར་དམིགས་ཡུལ་དང་ རིམ་སྒྲིག་འབད་དགོ་ཟེར་ཨིན་པས།

དེ་བཟུམ་ཡོངས་རྫོགས་སྦེ་ འབད་བ་ཅིན་ སྲིད་བྱུས་བརྩམ་ནི་ནང་ ལྷན་ཐབས་འབད་ནི་གིས་མ་ཚད་ མི་སེར་ཚུ་གི་ དགོས་མཁོ་ཚུ་ལུ་ཡང་ གདོང་ལེན་འབད་ཚུགས་ཟེར་ཨིན་པས།

སྤྱི་ལོ་༢༠༢༢ ལུ་ དཔལ་འབྱོར་ལུ་ གདོང་ལེན་སྦོམ་སྦེ་ར་ བྱུང་ཡོདཔ་བཞིན་དུ་ ལྡོག་ཕྱོགས་ཚོགས་པ་གིས་ བཀོད་མིའི་ནང་ འབྲུག་ལུ་ ཀོ་བིཌ་-༡༩ དང་ ར་ཤི་ཡ་-ཡུ་ཀེ་རེན་བརྩིས་ཏེ་ འཛམ་གླིང་ནང་ སྟབས་མ་བདེཝ་བྱུང་མི་གིས་ འབྲུག་ལུ་ འབྱེམ་སྦོམ་སྦེ་ར་ ཕོག་ཅི་ཟེར་ཨིན་པས།

གནད་དོན་དེ་གིས་ སྐྱ་ནམ་གྱི་གོང་ཚད་ཡར་འཕར་དང་ ཚོང་འབྲེལ་ཁྱད་པར་ ཕྱི་དངུལ་གསོག་འཇོག་ལུ་ འབྱེམ་ཕོག་ཡོདཔ་ལས་ འདས་པའི་གཞུང་གི་ དེ་གི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་ལུ་ ཁྲལ་བསྐྱར་ཞིབ་འབད་དེ་ གཟུགས་ལུ་གནོད་མི་དང་ ཉེར་མཁོ་མིན་པའི་ ཅ་ཆས་ཚུ་ལུ་ ཁྲལ་ཡར་སེང་འབད་དེ་ ཉེར་མཁོའི་ཅ་ཆས་ཚུ་ལུ་ ཁྲལ་མར་ཕབ་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

ལྡོག་ཕྱོགས་ཚོགས་པ་གིས་ བཀོད་མིའི་ནང་ ཁྲལ་གྱི་དམིགས་ཡུལ་དེ་ དཔལ་འབྱོར་གྱི་གནས་སྟངས་ རྩ་བརྟན་བཟོ་ནི་དང་ ཚོང་འབྲེལ་ཁྱད་པར་མར་ཕབ་ ཕྱི་དངུལ་གསོག་འཇོག་ཉམས་སྲུང་ དེ་ལས་ ནང་འཁོད་བཟོ་གྲྭ་ཁང་ཚུ་ལུ་ རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་ནི་དེ་ཨིན་པས།

སྤྱི་ལོ་༢༠༢༢ ལུ་ གནད་དོན་ཁག་མ་འདྲཝ་ཐོག་ལས་ ཁྲལ་བསྐྱར་ཞིབ་འབད་ཡོད་རུང་ ལྡོག་ཕྱོགས་ཚོགས་པ་གིས་ ད་རེས་གཞུང་གིས་ ཕན་ནུས་ཚུ་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ དབྱེ་ཞིབ་འབད་དགོ་པའི་ ཞུ་བ་འབད་དེ་ ཡོདཔ་ཨིན་པས།

ཐོ་བཀོད་ཅན་གྱི་ སྲིད་དོན་ཚོགས་པ་ འབྲུག་མཐུན་འབྲེལ་ཚོགས་པ་གིས་ བཀོད་མིའི་ནང་ སྣུམ་འཁོར་གྱི་ གོང་ཚད་ཚུ་ རྒྱ་ཆེ་དྲགས་སྦེ་ར་ ཡར་འཕར་སོང་ཡོདཔ་ལས་ ཉོ་ཚུགས་པར་ ལཱ་ཁག་གཏང་ནི་ ཚ་གྱང་ཡོད་ལུགས་ཚུ་ བཤད་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

ཚོགས་པ་གིས་ བཀོད་མིའི་ནང་ སྣུམ་འཁོར་གྱི་ གོང་ཚད་ཡར་སེང་སོང་མི་ གནད་དོན་གཙོ་བོ་ར་ སྣུམ་འཁོར་ནང་འདྲེན་བྱ་སྒོ་ནང་ བར་ཚོང་པ་ཡོད་མི་ལུ་བརྟེན་ཨིནམ་ལས་ སྣུམ་འཁོར་ཚུ་ ཐད་ཀར་དུ་ སྣུམ་འཁོར་བཟོ་ས་ལས་ ནང་འདྲེན་འཐབ་པ་ཅིན་ ཟད་འགྲོ་འཐེབ་གནས་མི་ཚུ་ མར་ཕབ་དང་ སྣུམ་འཁོར་ཚུ་ཡང་ ཐོབ་ཚུགས་ནི་མས་ཟེར་ཨིན་པས།
འབྲུག་མཐུན་འབྲེལ་ཚོགས་པ་གིས་ འོང་འབབ་བར་མ་དང་ ཆུང་བའི་བཟའ་ཚང་ཚུ་གི་ སྣུམ་འཁོར་རེ་ ཐོབ་ཚུགསཔ་བཟོ་ནི་གི་ སྲིད་བྱུས་ཅིག་ བཟོ་དགོ་པའི་ གྲོས་འདེབས་ཡང་ བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

གཞུང་གིས་ གནད་དོན་དེ་ ཞིབ་དཔྱད་འབད་ནིའི་དོན་ལས་ ཚོགས་ཆུང་ཅིག་ བཟོ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

དངུལ་རྩིས་བློན་པོ་བགྲེསཔ་ རྣམ་རྒྱལ་ཚེ་རིང་གིས་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ནང་ ད་ལྟོའི་ གཞུང་གིས་ འདས་པའི་གཞུང་ལུ་ ཉོག་བཤད་བཀོད་མི་ལུ་ སྐྱོན་བརྗོད་འབད་དེ་ཡོདཔ་བཞིན་དུ་ གནས་སྟངས་དེ་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ ལོག་དབྱེ་ཞིབ་འབད་དགོ་ཟེར་ཨིན་པས།

ཁོ་གིས་འབད་བ་ཅིན་ ཁྲལ་མར་ཕབ་ ཡང་ཅིན་ འདས་པའི་གཞུང་གི་ སྲིད་བྱུས་དེ་ འཕྲོ་མཐུད་དེ་འབད་ནི་ཨིན་ན་ ད་ལྟོའི་གཞུང་གིས་ ལག་པ་ཡོདཔ་ད་ ཁྲལ་བསྐྱར་ཞིབ་དེ་ ཏི་རུ་གི་ དཔྱད་ཡིག་སྦེ་ ཚོགས་ཁང་ནང་ བཙུགས་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ཆ་འཇོག་གནང་ནི་དང་ གྲོས་ཆོད་བཏོན་ནི་གི་ དབང་ཚད་ཡོད་ཟེར་ ཨིན་པའི་གནས་ཚུལ།
ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ།

༉ ཧེ་མ་ ཆུ་ཞིང་དེ་ བཟའ་སྤྱོད་མ་འབད་བར་ སྤང་སྦེ་ལུས་མི་དེ་ ད་རེས་ ཌའི་གཱོན་ཕུ་རུཊ་ཟེར་མི་ ཤིང་འབྲས་ འཛུགས་སྐྱོང་འཐབ་མི་ལུ་བརྟེན་ ལེགས་ཤོམ་སོང་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

ཀཝ་ཤི་ཌའི་གཱོན་ཟེར་མི་ ཤིང་འབྲས་འཛུགས་སྐྱོང་འབད་མི་ལྡུམ་ར་དེ་ བསམ་རྩེ་ བཀྲིས་ཆོས་གླིང་ སེངྒེ་གཡུས་ཚན་ནང་ ས་ཆ་ཌི་སི་མལ་༧༠ ནང་ འཛུགས་སྐྱོང་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་པས།
ད་རེས་ ཌའི་གཱོན་ཤིང་འབྲས་ དཀརཔོ་དང་ དམརཔོ་༣,༠༠༠ དེ་ཅིག་ རྡོག་མ་བཏགས་ཏེ་ ཡོདཔ་ཨིན་པས།

སོ་ནམ་འགོ་དཔོན་བགྲེསཔ་ སྐྱེས་ལོ་༦༩ ལང་མི་ ཁ་ར་ནཱན་ད་ཤར་མ་གིས་ མ་གཞི་ གྲུབ་འབྲས་འཐོན་ནི་ལུ་ ངེས་མེད་ཅིག་སྦེ་ སྡོད་ཡོད་རུང་ ཤིང་འབྲས་དེ་ ཟད་འགྲོ་དངུལ་ཀྲམ་ས་ཡ་༡.༨༣ བཏང་ཐོག་ལས་ སྤྱི་ལོ་༢༠༢༢ ལས་ འཛུགས་སྐྱོང་འབད་ནི་ འགོ་བཙུགས་ཅི་ཟེར་ཨིན་པས།
ཌའི་གཱོན་ཤིང་འབྲས་ཀྱི་ལཱ་དེ་ ཟླཝ་༦ འཛུགས་སྐྱོང་འཐབ་ནི་ འགོ་བཙུགས་པའི་ཤུལ་ལུ་ ཤིང་འབྲས་ཀྱི་རྡོག་མ་དེ་ མཐར་འཁྱོལ་ཅན་ཅིག་སྦེ་ འོང་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

ཁོ་གིས་འབད་བ་ཅིན་ དུས་ཅི་ དངུལ་ཀྲམ་༡༥༠,༠༠༠ གནས་པའི་ ཌཱའི་གཱོན་ཤིང་འབྲས་བཏོགས་ཡོདཔ་ད་ ད་རུང་ དངུལ་ཀྲམ་༢༠༠,༠༠༠ གནས་པའི་ ཤིང་འབྲས་བཏོག་དགོཔ་ཡོདཔ་བཞིན་དུ་ ཐོན་རིམ་དང་པའི་ནང་ ཀེ་ཇི་༩༡ བཏོགས་ཅི་ཟེར་ ཁ་ར་ནཱན་ད་ཤར་མ་གིས་ བཤདཔ་ཨིན་པས།

ཌའི་གཱོན་ཤིང་འབྲས་རྡོག་མ་དམརཔོ་དེ་ ཀེ་ཇི་རེ་ལུ་ དངུལ་ཀྲམ་༤༠༠ དང་ དཀརཔོ་འབད་བ་ཅིན་ དངུལ་ཀྲམ་༢༥༠ རེ་སྦེ་ བཙོང་དོ་ཡོདཔ་ད་ ཌའི་གཱོན་ཤིང་འབྲས་དེ་ བཟའ་ཚང་ཚུ་གི་དོན་ལས་ དངུལ་ཐོག་གཙོ་བོ་ཅིག་ཨིན་པས།

ཚོང་ལམ་མེད་པའི་ དཀའ་ངལ་ཐོན་དོ་ཡོདཔ་ད་ ཁ་ར་ ནཱན་ད་ ཤར་མ་གིས་ འཕྲལ་འཕྲལ་ བསམ་རྩེ་ལུ་ ཡིག་ཚང་ཚུ་ནང་སོང་སྟེ་ བཙོང་དོ་ཡོདཔ་ད་ འབྲུག་བཟའ་སྤྱོད་ལས་འཛིན་གྱིས་ ཌའི་གཱོན་ཞིང་ནང་འོང་སྟེ་ རྒྱལ་སྲུང་སྦྱོང་བརྡར་ལྟེ་བ་ཚུ་ནང་ བཀྲམ་སྤེལ་འབད་ནིའི་ འོས་འབབ་ཚུ་ བལྟ་བར་འོང་ཡི་ཟེར་ ཁོ་གིས་ བཤདཔ་ཨིན་པས།
ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ འོང་འབབ་ཐོབ་མི་ཚུ་ ལོག་ཞིང་ནང་ ཟད་འགྲོ་བཏང་དོ་ཡོདཔ་ད་ ཌའི་གཱོན་ཤིང་ཚུ་ སྦོམ་འགྱོ་བའི་སྐབས་ ཤིང་འབྲས་ཀྱི་ དུས་ཚོད་ནང་ ཌའི་གཱོན་ཤིང་རེ་གིས་ ཀེ་ཇི་༣༥ དེ་རེ་ ཐོན་སྐྱེད་འབད་ཚུགས་ནི་ཨིན་པས།

ཁ་ར་ནཱན་ད་ཤར་མ་གིས་ ད་རུང་ ས་ཆ་ཌི་སི་མལ་༥༠ དེ་ཅིག་ རྒྱ་སྐྱེད་འབད་ནིའི་དོན་ལས་ ཌའི་གཱོན་ལྕངམ་༢,༠༠༠ འཛུགས་སྐྱོང་འབད་དེ་ཡོདཔ་ད་ ད་རུང་ བཟའ་སྤྱོད་མ་འབད་བར་ལུས་མི་ ས་ཆ་ཨེ་ཀར་༥ གླ་ཁར་ལེན་ནི་ འཆར་གཞི་ཡོདཔ་ད་ ཤིང་འབྲས་ཀྱི་ལྕངམ་ཚུ་ཡང་ ཌའི་གཱོན་ཤིང་འབྲས་དཀརཔོ་ལྕངམ་རེ་ལུ་ དངུལ་ཀྲམ་༢༠ དང་ དམརཔོ་ལུ་དངུལ་ཀྲམ་༥༠ སྦེ་ བཙོང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

ཁོ་གིས་ མོ་བཏབ་ཀྱི་དོན་ལུ་ ཁོ་རའི་ཁྱིམ་གྱི་མཐའ་འཁོར་ལས་ཕར་ འཛུགས་སྐྱོང་འཐབ་པའི་སྐབས་ མཐར་འཁྱོལ་བྱུང་པའི་ཤུལ་ལུ་ ཚོང་འབྲེལ་གྱི་དོན་ལུ་ འཛུགས་སྐྱོང་འཐབ་ནི་ འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ད་ ནེ་པཱལ་དང་ རྒྱ་གར་ལུ་ཡོད་པའི་ ཁོ་རའི་ཆ་རོགས་ཚུ་གིས་ གློག་ཐུང་ནང་བཏོན་ཞིནམ་ལས་ ལཱ་འབད་ནི་ལུ་ སེམས་ཤུགས་ཐོབ་ཅི་ཟེར་ ཁ་ར་ནཱན་ད་ཤར་མ་གིས་ བཤདཔ་ཨིན་པས།

ཁོ་གིས་འབད་བ་ཅིན་ མོང་སྒར་གླིང་མི་ཐང་ལས་ ཌའི་གཱོན་ཤིང་འབྲས་དཀརཔོ་ལྕངམ་༢༡༣ བཙུགས་ནི་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ད་ ཤུལ་ལས་ རྒྱ་གར་ར་ཇིསི་ཐཱན་ལས་ ཌའི་གཱོན་ཤིང་འབྲས་དམརཔོ་ བཙུགས་ནི་འགོ་བཙུགས་ཅི་ཟེར་ཨིན་པས།
ཁོ་ལུ་ ལཱ་འབད་ནི་ལུ་ལོ་༣༦ གྱི་ ཉམས་མྱོང་ཡོད་རུང་ ཌའི་གཱོན་ཤིང་འབྲས་བཙུགས་ནི་ལུ་ ཉམས་མྱོང་མེདཔ་ལས་ དམིགས་བསལ་དུ་ འཛུགས་སྐྱོང་འབད་དེ་ ཟླཝ་༤ ནང་ ལཱ་ཁག་བཏང་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

ཁ་ར་ནཱན་ད་ཤར་མ་གི་ཞིང་ནང་ རང་བཞིན་གྱི་ལུད་ ནོར་གྱི་ཨ་བ་དང་ བྱ་གི་ལུད་རྐྱངམ་གཅིག་ ལག་ལེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ད་ ས་ཆ་དེ་ ཆུ་གི་དཀའ་ངལ་ལུ་བརྟེན་ བཟའ་སྤྱོད་མ་འབད་བར་ ལུས་ཡོདཔ་ལས་ ས་བཅུད་མེད་མི་དང་ རྡོག་གི་གདོང་ལེན་ཚུ་ བྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།
ཨིན་རུང་ ཁ་ར་ནཱན་ད་ཤར་མ་གིས་ ཧུམ་ཅུང་ཤིང་༧༠ དང་ གུ་ལིའི་ཤིང་༢༠ བཙུགས་ཏེ་ ས་བཅུད་ལྡན་བཟོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

ཌའི་གཱོན་ཤིང་འབྲས་ཞིང་དེ་ ལྕགས་སྐུད་ར་བ་སྒོར་ཡོདཔ་ད་ གླངམོ་ཆེ་དང་ སེམས་ཅན་གཞན་ཚུ་ལས་ བཀག་ཐབས་ལུ་ ལྕགས་སྐུད་ཚུ་ ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་ ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ།

ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ།

༉ ཐིམ་ཕུག་གི་ས་གནས་ཁག་ཚུ་ནང་ བདུན་ཕྲག་ལས་བཅད་དེ་ འཐུང་ཆུ་མི་འོང་ནི་ཨིན་མི་དེ་ཡང་ སྤྱི་ཟླ་༨ པའི་༢༥ ལུ་ ས་གནས་རྡོ་གདན་ན་དང་ རྟ་རྦབ་ཀྱི་བར་ན་ ཆརཔ་ཤུགས་སྦེ་རྐྱབ་མི་ལུ་བརྟེན་ ཆུ་དུང་ཚུ་མེདཔ་བཏང་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

ཆུ་དུང་མེདཔ་བཏང་མི་ལས་ འཐུང་ཆུ་བགོ་བཀྲམ་དེ་ཡང་ གླང་རྒྱུག་ཕར་ཁ་ དབྱངས་ཅན་ཕུག་འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭ་གོང་མ་ ལྕང་ཇི་ཇི་ ཐིམ་ཕུག་གི་ས་ཁོངས་ཆ་ཤས་ རྒྱལ་གཞུང་ཉེན་བཅོལ་ལས་འཛིན་ཁྱིམ་བཟོ་ས་ཁོངས་ དེ་ལས་ ལྕང་ཟམ་ཏོག་སྨད་ཚུ་ནང་ཡོདཔ་ཨིན་པས།
འཐུང་ཆུའི་དཀའ་ངལ་སྦོམ་ཤོས་ར་ གླང་རྒྱུག་ཕར་ཁ་དང་ དབྱངས་ཅན་ཕུག་འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭ་གོང་མ་ དེ་ལས་ ལྕང་ཇི་ཇི་ཚུ་ནང་ འཐོན་ནི་ཨིན་རུང་ གཞན་མི་ཚུ་ནང་ ཆ་ཤས་ལུ་གནོད་པ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

འཐུང་ཆུའི་ཆུ་དུང་བཅོ་ཁ་རྐྱབ་པའི་སྐབས་སུ་ ཐིམ་ཕུག་ཁྲོམ་སྡེ་གིས་ ཆུ་བཀྲམ་སྤེལ་སྣུམ་འཁོར་ཐོག་ལས་ འཐུང་ཆུ་བགོ་བཀྲམ་འབད་ནི་ཨིན་ཟེར་ཨིན་པས།

ཆུ་དུང་མེདཔ་ཐལ་མི་དེ་ཡང་ འཁོར་ལམ་ལས་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་༡.༢༥ གི་ ས་ཁོངས་ནང་ ཐོན་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས།
ཆུ་དུང་ཉམས་བཅོས་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ དུས་ཚོད་བདུན་ཕྲག་གཉིས་ལྷགཔ་ཅིག་ འགོར་ནི་ཨིན་མི་དེ་ཡང་ ས་ཁོངས་ནང་ ཅ་ཆས་ཚུ་ སྐྱེལ་འདྲེན་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ འཁོར་ལམ་མེད་མི་ལུ་བརྟེན་ ཨིན་ཟེར་ཨིནམ་ད་ དེ་ཡང་ ཁྲོམ་སྡེ་གིས་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ཚུ་ནང་ གསལ་བསྒྲགས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

ཁྲོམ་སྡེའི་ཁྱབ་བསྒྲགས་དེ་ལུ་ ས་ཁོངས་ནང་སྡོད་མི་ཚུ་ སེམས་མ་དགའ་བའི་ཁར་ མི་སེར་ཚུ་གིས་ ལཱ་གང་མགྱོགས་དང་ ཡུང་རིང་གི་སྤུས་ཚད་ དེ་ལས་ ཕན་ནུས་ཅན་གྱི་ འཛིན་སྐྱོང་འཐབ་དགོཔ་སྦེ་ སླབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

ད་རེས་ཀྱི་ དཀའ་ངལ་དེ་བརྩིསཝ་ད་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་སྡོད་མི་ཚུ་གིས་ དཀའ་ངལ་ཐེངས་གསུམ་པ་བྱུང་དོ་ཡོདཔ་ད་ དེ་ཚུ་ག་ར་ གནམ་བྱཱར་གྱི་ཆརཔ་ ཤུགས་སྦེ་རྐྱབ་མི་ལུ་བརྟེན་ཨིན་ཟེར་ཨིན་པས།

སྤྱི་ཟླ་བདུན་པའི་ནང་ ལྕམ་སྒང་ཆུའི་རྐ་ཁ་ལས་ ཆུ་རུད་ཀྱི་འཕྱགས་བདའ་ཡོདཔ་ད་ ཆུ་རྐ་དེ་ཁ་ལས་ འཐུང་ཆུ་བཀྲམ་སྤེལ་དེ་ཡང་ ལྷོ་ཐིམ་ཕུག་ ལྕང་སྦང་འབྲུ་ ལུང་བསྟན་ཕུག་ ཨོ་ལ་ཁ་ དེ་ལས་ བར་སྦི་ས་ཚུ་ནང་ བཀྲམ་སྤེལ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

ལྷོ་ཐིམ་ཕུག་གི་མི་སེར་ཚུ་ ཆུ་དུང་བཅོ་ཁ་རྐྱབ་སྟེ་ བདུན་ཕྲག་གཉིས་ཀྱི་རིང་ འཐུང་ཆུ་ཐོབ་མ་ཚུགསཔ་ད་ དེ་ཡང་ ཆརཔ་འཕྲོ་མཐུད་རྐྱབ་མི་ལུ་བརྟེན་ ལཱ་ཚུ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ འབད་མ་བཅུག་ནི་དེ་གིས་ ཨིན་ཟེར་ཨིན་པས།

ཁྲོམ་སྡེ་གིས་ བདེ་ཆེན་ཆོས་གླིང་གི་ས་ཁོངས་ནང་ ས་རུད་དང་ཆུ་རུད་ལུ་བརྟེན་ ཆུ་དུང་མེདཔ་བཏང་མི་གི་ལཱ་ཚུ་ ཧ་ལམ་བརྒྱུ་ཆ་༧༥ དེ་ཅིག་འབད་ཚར་ཡོདཔ་ད་ ཆུ་རྐ་དེ་ཁ་ལས་ བདེ་ཆེན་ཆོས་གླིང་དང་ གདང་རས་ནང་ དེ་ལས་ ཡན་ལག་ཁྲོམ་ཚུ་ནང་ བགོབཀྲམ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ད་རེས་ ས་རུད་དང་ ཆུ་རུད་ཀྱིས་ ཆུ་དུང་ཚུ་འཕྱགས་བདའ་བའི་ཁར་ འཁོར་ལམ་ཚུ་ཡང་བསུབས་ཡོདཔ་ད་ འདས་པའི་རིང་ལུ་ བུམ་ཐང་བླ་མའི་དགོན་པ་ལུ་ ཆུ་རུད་ཀྱིས་ གནོད་སྐྱོན་རྐྱབ་ཡོདཔ་ད་ སྤྱི་ཟླ་༧ པའི་ཚེས་༡༥ ལུ་ འབོད་སྒར་ནང་གུ་རུ་ལྷ་ཁང་ནང་ ཆུ་རུད་ཐོན་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྤྱི་ཟླ་༨ པའི་ཚེས་༡༠ ལུ་ བདེ་ཆེན་ཆོས་གླིང་ལས་ ཆུ་རུད་ཐོན་ཡོདཔ་ད་ སྤྱི་ཟླ་༨ པའི་ཚེས་༡༧ ལུ་ སྤ་རོ་དབུས་སུ་ན་དང་ ཐིམ་ཕུག་སྒྱིད་དར་གོངམ་ལུ་ གནོད་སྐྱོན་དང་ སྤྱི་ཟླ་༨ པའི་ཚེས་༡༨ ལུ་ སྒང་སྟེང་ཚུ་ནང་ ཆར་ཆུ་ལུ་བརྟེན་པའི་ གནོད་སྐྱོན་ཚུ་ རྐྱབ་ཡོདཔ་ཨིན་པའི་གནས་ཚུལ།
ཚེ་རིང་དབང་འདུས།

༉ སྤྱི་ཟླ་༨ པའི་ཚེས་༢༤ ལུ་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་ མཁོ་ཐང་ཁ་རྒྱལ་སྲུང་སྦྱོང་བརྡར་ལྟེ་བའི་ནང་ གཟིགས་ཞིབ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་པས།
མཁོ་ཐང་ཁ་དེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ རྒྱལ་སྲུང་སྦྱོང་བརྡར་ལྟེ་བ་༤ ཡོད་པའི་གྲས་ལས་གཅིག་ཨིན་པས།

རྒྱལ་ཡོངས་ཞབས་ཏོག་ རྒྱལ་སྲུང་དེ་ ཤུལ་མའི་ཟླཝ་ནང་ལས་ འགོ་བཙུགས་ནི་ལུ་ ལས་རིམ་ཡོད་མི་དང་བསྟུན་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་སྲུང་ཤོ་ཐེངས་དང་པའི་ སྦྱོང་བརྡར་འགོ་བཙུགས་ནིའི་དོན་ལུ་ གྲ་སྒྲིག་ག་དེ་སྦེ་ར་ ཚུད་དེ་ཡོད་ག་ གཟིགས་ཞིབ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་པས།
མི་དབང་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་སྲུང་ནང་ གྲལ་ཁར་གཏོགས་ནི་སྦེ་ཡོད་མི་ འབྲུག་པའི་ན་གཞོན་ཚུ་གི་དོན་ལས་ དེང་སང་གི་ མཐུན་རྐྱེན་དང་ འཕྲུལ་རིག་ཚུ་གིས་ རྐྱབ་སྟེ་ཡོད་མི་ ལྟེ་བའི་ས་ཁོངས་ཚུ་ནང་ གཟིགས་ཞིབ་གནང་ནུག།

དེ་ལས་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ འབྲུག་པའི་ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་ ཤེས་ཡོན་དང་ རིག་རྩལ་བྱིན་ནིའི་དོན་ལུ་ ཁག་ཆེ་བའི་ ལཱ་ཚུ་ འབད་བའི་བསྒང་ཡོད་མི་ རྒྱལ་སྲུང་ལྟེ་བའི་ནང་ ལཱ་འབད་མི་ཚུ་དང་ མཇལ་ཕྲད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་པས།
མི་དབང་མཆོག་དང་ ཕྱག་ཞུ་སྟེ་ བློན་ཆེན་དང་ དམག་སྡེའི་གཙོ་འཛིན་ གཞུང་གི་ཆེ་མཐོའི་འགོ་དཔོན་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

གཟིགས་ཞིབ་སྐབས་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་སྲུངཔ་ཚུ་ ལྟེ་བའི་ནང་ སྡོད་པའི་རིང་ ཉེན་སྲུང་དང་ ཞི་བདེ་ཡོདཔ་སྦེ་ བཟོ་དགོཔ་ཁག་ཆེ་བའི་སྐོར་ལས་ཡང་ གསུངས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

རྒྱལ་སྲུང་དེ་ སྤྱི་ལོ་༢༠༡༩ གི་ རྒྱལ་ཡོངས་དུས་ཆེན་སྐབས་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་ཞབས་ཏོག་སྦེ་ གསལ་བསྒྲགས་གནང་ཡོདཔ་ད་ དེ་ཡང་ འབྲུག་པའི་ན་གཞོན་ཚུ་ སྒྲིང་སྒྲི་བཟོ་ནི་དང་ འཛམ་གླིང་ག་ཏེ་འབད་རུང་ གྲུབ་འབྲས་བཏོན་ཚུགས་པའི་ རིག་རྩལ་ཚུ་ བྱིན་ནིའི་དོན་ལུ་ ཨིན་པའི་གནས་ཚུལ།

ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ།

༉ སྤྱི་ཟླ་༨ པའི་ཚེས་༢༣ ལུ་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་ དེ་ལས་ སྐུ་འཁོར་ཚུ་གིས་ ཐིམ་ཕུག་ ལྕང་ཟམ་ཏོག་གི་ ལྕང་ཡུལ་གླིང་ག་ གསར་སྒྲུབ་འབད་མི་དེ་ སྒོ་འབྱེད་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་པས།
སྒོ་འབྱེད་རྟེན་འབྲེལ་ནང་ བློན་ཆེན་དང་ གཞུང་གི་ཆེ་མཐོའི་འགོ་དཔོན་ དེ་ལས་ ལོ་༢ ཀྱི་རིང་ གླིང་ག་བཟོ་སྐྲུན་ནང་ གྲལ་གཏོགས་འབད་མི་ བདེ་སྲུངཔ་ཚུ་གིས་ བཅའ་མར་གཏོགས་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

དེ་གི་ཤུལ་ལས་ དང་འདོད་ཅན་གྱི་ མི་སེར་ཚུ་གིས་ གླིང་ག་ནང་འོང་ཡོདཔ་བཞིན་དུ་ ཕྱི་རུ་ཁམས་ཅིག་ཁར་ སྤྲོ་སྟོན་གྱི་ལས་རིམ་ནང་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་ འབྲུག་པའི་ཞབས་ཁྲ་མཁནམ་དང་ བདེ་སྲུངཔ་རིག་རྩལ་ལས་རིམ་ཐོག་ལས་ སྦྱོང་བརྡར་འབད་མི་ཚུ་གིས་ཡང་ ཞབས་ཁྲའི་ལས་རིམ་སྟོན་ཡོདཔ་ཨིན་པས།
ཉིནམ་དང་པའི་ནང་ གླིང་ག་ནང་ མི་༡,༠༠༠ ལྷགཔ་ཅིག་ སྤུངས་འཛོམས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

ལྕང་ཡུལ་གླིང་ག་དེ་ ཝང་ཆུ་མཐའམ་བདའ་སྟེ་ ས་ཆ་ཨེ་ཀར་༧ དེ་ཅིག་ནང་ བཟོ་སྐྲུན་འབད་ཡོདཔ་བཞིན་དུ་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ ཐིམ་ཕུག་གི་ མི་སེར་དང་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་ ལྟ་སྐོར་ནང་འོང་མི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ གསོལ་རས་སྦེ་ གནང་ཡོདཔ་ཨིན་པས།
གླིང་ག་དེ་ ཟད་འགྲོ་དངུལ་ཀྲམ་ས་ཡ་༡༥༠ བཏང་ཐོག་ལས་ བདེ་སྲུང་༣༠༠ དེ་ཅིག་གིས་ ཟླཝ་༡༨ ཀྱི་རིང་ལུ་ གླིང་ག་གོང་འཕེལ་གྱི་ ལཱ་ཚུ་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

གཞིས་ཆས་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མདོ་ཆེན་ བཀྲིས་དཔལ་འབྱོར་གྱིས་ སླབ་མིའི་ནང་ གླིང་ག་དེ་ སྤྱིར་བཏང་གི་ གླིང་ག་བཟུམ་མེནམ་ལས་ ག་ར་ འབྲུག་པའི་ཁྱད་ཆོས་ ལམ་སྲོལ་དང་ བཟོ་བཀོདཔ་ དེ་ལས་ ཁྲོམ་སྡེའི་ ངོ་རྟགས་ཚུ་ཡོད་ཟེར་ཨིན་པས།

ཁོ་གིས་འབད་བ་ཅིན་ མི་སེར་ཚུ་གིས་ གཙང་སྦྲ་དང་ འཛིན་སྐྱོང་ལེགས་ཤོམ་འཐབ་ནི་ནང་ འགན་འཁྲི་འབག་སྟེ་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ ལག་ལེན་འཐབ་ནི་ལུ་ རེ་བ་བསྐྱེད་ཡོདཔ་ད་ ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ ཐིམ་ཕུག་ཁྲོམ་སྡེ་དང་ ཁྲོམ་སྡེ་ཕྱི་ཁ་ སྤྲོ་གསེང་གི་ གླིང་ག་ལེ་ཤ་རྐྱབ་ནིའི་ འཆར་གཞི་ཡོད་ཟེར་ཨིན་པས།

གླིང་ག་ནང་འོང་མི་ བསོད་ནམས་བདེ་སྐྱིད་ཀྱིས་ སླབ་མིའི་ནང་ སྣུམ་འཁོར་ཊཱག་བཞག་ས་དེ་ མཛེས་ཆ་དང་ལྡནམ་སྦེ་ གླིང་ག་ལུ་ བསྒྱུར་བཅོས་འབད་ཡོདཔ་བཞིན་དུ་ དེ་ཡང་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ ང་བཅས་རའི་ ཨ་ལུ་དང་ མི་སེར་ཚུ་ལུ་ གསོལ་རས་སྦོམ་ཅིག་ཨིན་མས་ཟེར་ཨིན་པས།
ཁྲོམ་སྡེ་ས་ཁོངས་ཚུ་ནང་ དེ་བཟུམ་མའི་ གླིང་ག་ཡོད་པ་ཅིན་ སྤྲོ་གསེང་དང་ རང་ལུགས་འབྲེལ་འཛིན་འབད་ནི་ལུ་ ས་གོ་ལེགས་ཤོམ་ཐོབ་ཚུགསཔ་མ་ཚད་ ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་ལུ་ཡང་ སེམས་ཤུགས་འཐོབ་ཚུགས་ནི་མས་ཟེར་ཨིན་པས།

གླིང་ག་གི་ བཟོ་བཀོདཔ་ཚུ་ཡང་ རང་ལུགས་བཟོ་བཀོད་དེ་ དེ་སང་སྔོ་ལྗང་གཞི་རྟེན་དང་ མཉམ་སྡེབ་འབད་དེ་ཡོདཔ་ད་ ལྕང་ཡུལ་གླིང་ག་ནང་ རང་ལུགས་ཀྱི་བཟོ་བཀོད་ རྡོ་གི་ས་མཚམས་རྩིགཔ་དང་ གཙང་ཆུ་མཐའམ་ དེ་ལས་ རང་ལུགས་ཀྱི་ སྒོ་ར་ཚུ་ དེང་སང་བཟོ་བཀོད་ཐོག་ལས་བཟོ་སྟེ་ མཛེས་ཆས་དང་ མཐའ་འཁོར་ཡུན་བརྟན་ དེ་ལས་ མི་སྡེ་ཀུན་ཚང་ས་གོ་ཚུ་ ཡོདཔ་ཨིན་པས།
ལྕང་ཡུལ་གླིང་གའི་ཁྱད་ཆོས་ གཙོ་བོ་ར་ རྩྭ་ཐང་དང་ གཙང་ཆུའི་མཐའམ་གི་འགྲེམ་སྟོན་ མི་སྡེ་ལྟེ་བ་ གཙང་ཆུ་གདོང་ཕྱོགས་ཀྱི་ མཐུན་རྐྱེན་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

གླིང་གའི་བྱང་ཕྱོགས་དེ་ མཛར་ཅུམ་དང་ ལས་རིམ་ དེ་ལས་ ཕྱི་ཁའི་ལས་སྣ་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ཨིནམ་བཞིན་དུ་ ག་ར་ དགོས་མཁོའི་ མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ བཙུགས་ཏེ་ཡོདཔ་ལས་ གཙང་ཆུའི་མཐའམ་གི་འགྲེམ་སྟོན་གྱིས་ གཙང་ཆུའི་མཐོང་སྣང་ཚུ་བལྟ་སྟེ་ བག་ལྷོད་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ སྡོད་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན་པས།
གླིང་གའི་དབུས་ཕྱོགས་ནང་འབད་བ་ཅིན་ རང་སྤྱོད་ཟ་ཁང་དང་ ཕྱི་ཁའི་འཁོར་ཐོག་ སྤྲོ་སྟོན་ལས་རིམ་སྟོན་ས་ ས་འོག་གི་གསང་སྤྱོད་ མི་སྡེ་སྤུངས་འཛོམས་ དེ་ལས་ ལས་རིམ་བརྩིས་ཏེ་ མི་སྡེ་ལྟེ་བ་ཚུ་ ཡོདཔ་ཨིན་པས།

ཕྱི་ཁའི་ལུས་རྩལ་ནང་ ཨ་ལུ་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ རང་བཞིན་གཞི་བཞག་གི་ རྩེདམོ་རྩེ་ས་དང་ གཞི་རྟེན་མཐུན་རྐྱེན་ བབ་ཤནམ་དང་ ཐགཔ་གི་ཟམ་ དེ་ལས་ མི་སྦོམ་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ ལུས་རྩལ་གྱི་ མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ ཚུད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

གཙང་ཆུའི་གདོང་ཕྱོགས་ཀྱི་ མཐུན་རྐྱེན་ནང་ དལ་རྒྱུག་ཟམ་དང་ མཐོང་སྣང་ཆེ་བའི་ ཝང་ཆུ་གི་མཐོང་སྣང་ དེ་ལས་ ཤིང་ཆས་ཐབས་ལམ་ཐོག་ལས་ ལྡིང་ཆས་ཆང་ཁང་རྐྱབ་སྟེ་ཡོདཔ་ལས་ དེ་ནང་འོང་མི་ཚུ་ལུ་ དགའ་ཏོག་ཏོ་གི་ མཐོང་སྣང་ཅིག་སྦེ་ ཚོར་སྣང་བྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།
གླིང་ག་ནང་ ཡུན་བརྟན་གྱི་ ཐབས་ལམ་བཏོན་ཏེ་ ནུས་ཤུགས་ལྡན་པའི་ རང་བཞིན་གྱི་རྡོ་དང་ བཅོས་རིག་ཐོག་ལས་ ལགཔ་གིས་བཟོ་མི་ ཀཝ་ཚུ་གུ་ལུ་ བཏེགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།
ཀི་ལོ་མི་ཊར་འབད་མི་ དལ་རྒྱུག་ལམ་དང་ མི་ལམ་ དེ་ལས་ ཟམ་གྱི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ཡང་ ཡོདཔ་ཨིན་པས།

ལྕང་ཡུལ་གླིང་ག་དེ་ ཐིམ་ཕུག་གཞི་བཀོད་འཆར་གཞི་༢༠༢༣-༢༤ གི་ སྔོ་ལྗང་གཞི་རྟེན་དང་ ཕྱི་ཁ་ས་གོའི་འཆར་གཞི་ཨམ་དང་ རིམ་སྒྲིག་སྟེ་ཨིན་པས།
གླིང་ག་དེ་ གཞི་རྟེན་མཁོ་ཆས་དང་ སྐྱེལ་འདྲེན་ལྷན་ཁག་གིས་ མི་དབང་རྒྱལ་པོའི་དྲུང་ཆེན་ཡིག་ཚང་དང་ རྒྱལ་གཞུང་ཁྲོམ་སྡེ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས་ བདེ་སྲུང་ཡིག་ཚང་ ཐིམ་ཕུག་ཁྲོམ་སྡེ་ཐོག་ལས་ རྐྱབ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

ས་གནས་ནང་སྡོད་མི་དང་ ལྟ་བཤལཔ་ དེ་ལས་ ལྟ་སྐོར་ལུ་འོང་མི་ཚུ་གི་དོན་ལས་ བཟོ་བཀོད་དང་ ཁྲོམ་སྡེ་འཆར་གཞི་འགོ་དཔོན་ བཟོ་རིག་འགོ་དཔོན་ དེ་ལས་ ལས་བྱེདཔ་༡༣༠ གིས་ ཧེ་མ་ས་གོ་སྟོངམ་ཡོད་མི་དེ་ གཞི་སྒྱུར་འབད་དེ་ སྣ་མང་སྔོ་ལྗང་གི་ ས་གོ་ཅིག་བཟོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།

ལྕང་ཡུལ་གླིང་ག་གིས་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་སྡོད་མི་ཚུ་གི་ མི་ཚེ་སྤུས་ལྡན་བཟོ་ནི་ལུ་ ལྷན་ཐབས་དང་ མ་འོངས་པ་ལུ་ རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་དེ་ སྔོ་ལྗང་རྩོལ་སྒྲུབ་བཟོ་ནི་གི་ མིག་དཔེ་ཅིག་སྦེ་ ལག་ལེན་འཐབ་ནི་ཨིནམ་ད་ གླིང་ག་རྐྱབ་ནི་དེ་ མི་དབང་མཆོག་གི་ ཐུགས་ཀྱི་དགོངས་བཞེད་ ཨིན་པའི་གནས་ཚུལ།
ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ།

སྤྱི་ཟླ་༨ པའི་ཚེས་༢༢ ལུ་ ཐིམ་ཕུག་ ལྕང་གླིང་མི་ཐང་གི་ རྒྱལ་ཡོངས་མདའ་རྩེད་ཐང་ནང་སྦེ་ ལི་སི་ཐོ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ སྐུ་འཁོར་ཚུ་གིས་ རྩེདམོ་ནང་བཅའ་མར་གཏོགས་ཡོདཔ་ཨིནམ་ད་ སྐུ་འཁོར་ཚུ་ཡང་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ མགྲོན་བརྡ་གནང་མི་དང་་འབྲེལ་ ཉིན་གྲངས་༨ ཀྱི་གཟིགས་སྐོར་ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ བྱོན་ཡོདཔ་ཨིན་པའི་གནས་ཚུལ།

His Majesty the King visited the Khotokha Gyalsung Academy in Wangdue on Saturday.

Khotokha is one of four Gyalsung Academies in Bhutan. With the Gyalsung – National Service set to begin next month, His Majesty visited the Academy site to oversee preparations for the first cohort of Gyalsars to start their training. His Majesty visited the extensive grounds of the Academy, built with state of the art construction and infrastructure technology, which will be home for the youth of Bhutan who will take part in Gyalsung. His Majesty granted an Audience to Gyalsung Academy staff, in preparation of their important work taking care of and imparting knowledge and skills to Bhutan’s youth.

His Majesty the King was accompanied on the visit by the Prime Minister, Chief Operations Officer of the Armed Forces, and senior government officials. His Majesty emphasized the importance of ensuring the complete safety and wellbeing of the Gyalsars during the time they are under the care of the Academy.

Gyalsung was announced on National Day in 2019 as Bhutan’s National Service, in order to strengthen Bhutanese youth and equip them with the right skills to succeed anywhere in the world.

The disruption is expected to last for weeks

Yangyel Lhaden

Several parts of Thimphu will be without water for about a week following extensive damage to the main water transmission line between Dodena and Taba yesterday following incessant rainfall.

This damaged transmission line supplies water to Langjopakha, Yangchenphug Higher Secondary School (YHSS) area, Changjiji, parts of core Thimphu area, the Royal Insurance Corporation of Bhutan (RICB) housing area, and lower Changzamtog.

Areas that will face a complete water outage are Langjopakha, YHSS area, and Changjiji while other areas will experience partial disruptions.

The thromde will deploy water tankers to the affected areas during the restoration of the water transmission line.

The damaged pipeline is located about 1.25 kilometres from the nearest road point.

“The restoration project might take a couple of weeks due to the lack of road access, making it difficult to transport materials to the site,” according to the public notification issued by Thimphu Thromde on its official Facebook page.

Thromde’s notification has been met with frustration from residents, who are demanding quicker action, long-term solutions, and effective management to address such issues.

This is the third time this monsoon season that Thimphu residents have experienced water shortages due to heavy rain and flooding.

In July, a landslide washed away a crucial water line from Chamgang, which supplies water to South Thimphu, including Changbangdu, Lungtenphu, Olakha, and Babesa.

Residents of South Thimphu were without water for about two weeks before the restoration of the water pipeline in Chamgang was completed, with continuous rain hampering the progress of the work.

The thromde is nearing completion in restoring the water line for Dechencholing, having completed about 75 percent of the work after floods affected several water pipelines and the water treatment plant, which supplies water to Dechencholing, Dangrina, and Satellite Town.

As predicted by the National Centre for Hydrology and Meteorology (NCHM) during the 10th National Climate Outlook Forum earlier this year, this monsoon season has been particularly severe, with the country receiving above-average rainfall and experiencing extreme weather events.

Several landslides have washed away water lines and caused roadblocks across the country. Some notable extreme weather events between July and August includes flash flood at Bumthang Lamay Gonpa stream on August 5, flash flood at Begana Guru Lhakhang stream in Thimphu on July 15, and the major Dechencholing flash flood on August 10. On August 17, heavy rainfall affected Isuna, Paro and Gidakom areas in Thimphu. On August 18, a flash flood in Gangtey, caused by heavy rainfall from Bayta Chhu, impacted Beta, Gela, and Tokha villages in Gangtey gewog.

The NCHM further  predicts slightly above normal rainfall with potential extreme weather events for the remainder of the monsoon season.

Lhakpa Quendren

Samtse—What was once a desolate wetland is now a vibrant dragon fruit farm.  Spanning 70 decimals, Kaushik Dragon Fruit Farm in Singyegang village, Tashichhoeling, Samtse features a picturesque scene of green canopies speckled with the vibrant pink hues of Hylocereus—the cactus that yields the sought-after dragon fruit.

About 3,000 dragon fruit plants—both white-fleshed (Hylocereus undatus) and red-fleshed (Hylocereus costaricensis or Hylocereus polyrhizus)—trained on 734 trellises, are laden with fruit.

Khara Nanda Sharma, a 69-year-old retired agriculturist, is the mastermind behind this farm. He started the farm in March 2022 with an investment of Nu 1.83 million, although he was uncertain about its success.

After six months of cultivation, he has tasted sweet success with his vitamin-packed dragon fruits during the first harvest.

“I have already harvested fruits worth Nu 150,000 this year, with another Nu 200,000 expected from the remaining crop. The first season yielded 91 kg,” he says.

The red variety sells for Nu 400 per kg while the white variety goes for Nu 250 per kg. Dragon fruit serves as the primary source of income for his family.

Given that a lack of market remains a challenge, KN Sharma sometimes visits offices in Samtse to sell the fruits. “The Food Corporation of Bhutan also visited the farm to explore supplying fruits to Gyalsung Academy,” he said.

Whatever profit he has made so far is being reinvested into the farm. When fully matured, the plants on each trellis post are capable of producing about 35 kg of fruit per season.

He has nurtured about 2,000 saplings to expand his farm by 50 decimals and plans to lease an additional five acres of barren land across from his current farm. The saplings are also sold at Nu 30 for the white variety and Nu 50 for the red variety, which are below market rates.

He gained the confidence to pursue commercial farming after a successful trial of a few dragon fruit plants grown around his home. “My friends in India and Nepal encouraged me to start a dragon fruit farm by showing me their farms in video calls,” says KN Sharma. “I started the farm with 213 white-fleshed plants from Lingmethang in Mongar and later added red-fleshed plants imported from Rajasthan, India.”

Despite his 39 years of experience, he faced steep learning curves in dragon fruit cultivation, especially during the first four months due to his lack of past experience in dragon fruit cultivation.

“I come to the farm around 9am and sometimes stay until 9pm for pollination, which occurs from 7pm to 9pm. The pollen from the anther must be transferred to the stigma to help the fruits grow larger,” KN Sharma explains.

Only organic manure, such as cow and chicken manure, is used, as the poor soil fertility and stony ground of the land, left barren for four years due to water scarcity, pose challenges to the farm.

But KN Sharma has found a solution. He grows over 70 lemon and 20 avocado trees as inter-crops and is also working on cultivating legume intercrops to improve soil quality. Fungus, which is difficult to control, also poses challenges for the farm.

“I hire workers to help maintain the farm,” he said.

The farm is fortified with barbed wire and concertina wire to keep elephants and other animals at bay.

As we move deeper into the monsoon season, the National Centre for Hydrology and Meteorology (NCHM) has issued a cautionary forecast, predicting slightly above-normal rainfall with the potential for extreme weather events. This isn’t a warning to be taken lightly.

Earlier this year, during the 10th National Climate Outlook Forum, the NCHM highlighted the possibility of a challenging summer, with expectations of increased rainfall and higher temperatures driven by ongoing climate patterns. Now, as the monsoon progresses, the reality of those predictions is becoming increasingly evident.

Recent months have already brought with them a series of extreme weather events across the country. Flash floods have occurred in places such as Begana, Dechenphu, and Gidakom in Thimphu; Lamay Goenba in Bumthang; Isuna in Paro; and Gantey in Wangdue. These incidents are stark reminders of Bhutan’s vulnerability to the forces of nature, exacerbated by our unique geographical and climatic conditions.

Bhutan’s geologically young and fragile mountain ecosystem, combined with settlements nestled in river valleys, places the country at significant risk. Landslides, flash floods, and the ever-looming threat of Glacial Lake Outburst Floods (GLOFs) are not hypothetical concerns—they are real dangers that can strike with devastating consequences.

The NCHM has identified several challenges in its ability to provide accurate and timely weather forecasting, which further complicates our preparedness efforts. The lack of synoptic-standard meteorological stations, frequent interruptions at existing weather stations, the absence of global atmospheric watch stations, and limited capability for probability forecasting are significant hurdles. Weak internet connectivity at these critical locations further hinders the efficient dissemination of crucial weather information.

Given these vulnerabilities, the focus must be on preparedness—we cannot afford complacency. The unpredictability of extreme weather events demands that we remain vigilant and proactive. Communities in high-risk areas must be educated and equipped to respond swiftly in the event of sudden floods or landslides. Early warning systems, where functional, need to be tested and maintained regularly. Where they are lacking, efforts must be made to establish them with urgency.

Local governments and disaster management authorities should conduct regular drills and community engagement programmes to ensure that residents are not only aware of the risks but also understand how to act when disaster strikes. Infrastructure in vulnerable areas needs to be assessed and, where possible, reinforced to withstand the increased pressures that extreme weather can bring.

While the NCHM and the relevant agencies continue to work on improving their forecasting capabilities and addressing the technical challenges they face, we, as a nation, must recognise that preparedness is our strongest line of defence.

In the face of nature’s unpredictability, our resilience will be measured by our preparedness. The warnings have been given, the signs are clear.